Benarkah `Aisyah sujud tatkala mendengar berita kematian Ali bin Abi Talib?
Abul Faraj Al-Isfahani, tokoh yang terkenal dan diterima di sisi Ahlusunnah di dalam kitab Maqatil Al-Talibin telah menukilkan riwayat yang sahih seperti berikut:
حدثني محمد بن الحسين الأشناني، قال: حدثنا أحمد بن حازم، قال: حدثنا عاصم بن عامر، وعثمان بن أبي شيبة، قالا: حدثنا جرير، عن الأعمش، عن عمرو بن مرة، عن أبي البختري، قال:
لما أن جاء عائشة قتل علي عليه السلام سجدت.
الاصفهاني، مقاتل الطالبيين، اسم المؤلف: أبو الفرج علي بن الحسين (متوفاى356هـ)، ج1، ص11، طبق برنامه الجامع الكبير.
`Aisyah bersujud ketika mendapat berita kematian Ali (a.s) - Al-Isfahani, Maqatil Al-Talibin, jilid 1 halaman 11, software Jami’ah Al-Kabir.
Sanad riwayat ini semuanya sahih dan seluruh perawinya adalah thiqah.
Gambar jilid kitab:
Imbasan halaman:
Penelitian sanad riwayat:
1) Muhammad bin Husain.
Zahabi mengatakan tentangnya:
الخثعمي. الإمام الحجة المحدث أبو جعفر محمد بن الحسين بن حفص الخثعمي الكوفي الأشناني قدم بغداد
قال الدارقطني أبو جعفر ثقة مأمون.
الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاى 748 هـ)، سير أعلام النبلاء، ج14، ص302، تحقيق: شعيب الأرناؤوط , محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ.
Al-Khats`ami, Al-Imam Al-Hujjah (mereka yang menghafal tiga ratus ribu hadis beserta sanad dan matannya), dan seorang ahli hadis, Abu Ja`far Muhammad bin Al-Husain bin Hafsh Al-Kats`ami Al-Kufi.
Al-Darqatani berkata: Abu Ja`far adalah seorang yang boleh dipercayai dan amanah.
2) Ahmad bin Hazim.
Zahabi mengatakan tentangnya:
ابن أبي غرزة الامام الحافظ الصدوق أحمد بن حازم بن محمد بن يونس بن قيس بن أبي غرزة أبو عمرو الغفاري الكوفي صاحب المسند ولد سنة بضع وثمانين ومئة
وله مسند كبير وقع لنا منه جزء وذكره ابن حبان في الثقات وقال كان متقنا.
سير أعلام النبلاء ج13، ص239
Ibnu Abi Gharazah, seorang imam Al-Hafiz (mereka yang menghafal seratus ribu hadis) dan sangat jujur berbicara. Beliau mempunyai musnad yang besar dan salah satu daripadanya telah sampai kepadaku, Ibnu Habban menyebutnya di dalam golongan yang tsiqah dan berkata: Beliau adalah orang yang teliti. - Siyar A`lam Al-Nubala.
3) Uthman bin Abi Syaibah.
Merupakan salah seorang perawi hadis Al-bukhari, Muslim dan Sahih Sittah yang lain. Zahabi mengatakan tentangnya:
عثمان بن أبي شيبة أبو الحسن العبسي مولاهم الكوفي الحافظ عن شريك وجرير وأبي الأحوص وعنه البخاري ومسلم وأبو داود وابن ماجة وابنه محمد وأبو يعلى والبغوي مات في محرم 239 خ م د ق.
الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاى 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، ج2، ص12، رقم: 3735، تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولى، 1413هـ - 1992م.
Uthman bin Abi Syaibah seorang penghafal. Al-Bukhari, Muslim, Abu Daud dan Ibnu Majah menukilkan riwayat daripadanya. - Al-Zahabi, Al-Kasyif fi Ma`rifah Man Lahu Riwayah fil Kutub Al-Sittah, jilid 2 halaman 12, nombor 3735.
4) Jarir bin Abdul Hamid
Beliau adalah perawi hadis Al-Bukhari, Muslim dan Sahih Sittah yang lain. Ibnu Hajar menulis tentang beliau:
جرير بن عبد الحميد بن قرط بضم القاف وسكون الراء بعدها طاء مهملة الضبي الكوفي نزيل الري وقاضيها ثقة صحيح الكتاب قيل كان في آخر عمره يهم من حفظه مات سنة ثمان وثمانين وله إحدى وسبعون سنة ع
العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاى852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص139، رقم: 916، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولى، 1406 - 1986.
Jarir bin Abdul Hamid bin Qurth dengan dhommah huruf Qafm dan sukun pada huruf Ra’, setelahnya Tha’ muhmalah, adalah warga Kufah dan tinggal di Rey dan menjadi Qadi di sana. Beliau seorang tsiqah dan Sahih Kitab. - Al-‘Asqalani Al-Shafi`i, Ahmad bin Ali bin Hujr Abul Fadhl, Taqrib Al-Tahzib, jilid 1 halaman 139, nombor 916.
5) Sulaiman bin Mihran.
Beliau merupakan perawi hadis Al-Bukhari, Muslim dan Sahih Sittah yang lain. Ibnu Hajar Al-`Asqalani menulis tentang beliau:
سليمان بن مهران الأسدي الكاهلي أبو محمد الكوفي الأعمش ثقة حافظ عارف بالقراءات ورع لكنه يدلس.
تقريب التهذيب ج1، ص254، رقم: 2615
Sulaiman bin Mihran adalah seorang yang tsiqah, hafiz (orang yang menghafal seratus ribu hadis), berpengetahuan dalam berbagai bacaan, seorang yang wara`, namun ada menyembunyikan sesuatu. - Taqrib Al-Tazib, jilid 1 halaman 254, nombor 2615.
6) `Amru bin Murrah.
Merupakan perawi hadis Al-Bukhari, Muslim dan Sahih Sittah yang lain. Ibnu Hajar Al-`Asqalani mengatakan tentang beliau:
عمرو بن مرة بن عبد الله بن طارق الجملي بفتح الجيم والميم المرادي أبو عبد الله الكوفي الأعمى ثقة عابد كان لا يدلس ورمي بالإرجاء من الخامسة مات سنة ثماني عشرة ومائة وقيل قبلها ع
تقريب التهذيب ج1، ص246، رقم: 5112
`Amru bin Murrah bin `Abdullah bin Thariq Al-Jamali dengan fathah huruf jim dan mim, seorang yang tsiqah, ahli ibadah dan tidak menyembunyikan sesuatu. Beliau dituduh dengan mazhab Murji’ah. - Taqrib Al-Tazib, jilid 1 halaman 246, nombor 5112.
7) Abi Al-Bakhtari, Sa`id bin Fairuz:
Merupakan perawi hadis Al-Bukhari, Muslim dan Sahih Sittah yang lain. Zahabi mengatakan tentang beliau:
سعيد بن فيروز أبو البختري الطائي مولاهم الكوفي... قال حبيب بن أبي ثابت كان أعلمنا وأفقهنا توفي 83 ع.
الكاشف ج1، ص442، رقم: 1946
Sa`id bin Fairuz Abu Al-Bakhtari Al-Tha’i… Habib bin Abi Tsabit berkata beliau seorang yang paling alim dan faqih. - Al-Kasyif, jilid 1 halaman 442, nombor 1946.
Zahabi mensyarahkan beliau sebagai berikut:
سعيد بن فيروز أبو البختري بفتح الموحدة والمثناة بينهما معجمة بن أبي عمران الطائي مولاهم الكوفي ثقة ثبت فيه تشيع قليل كثير الإرسال من الثالثة مات سنة ثلاث وثمانين ع.
تقريب التهذيب ج1، ص240، رقم: 2380
Sa`id bin Fairuz, seorang yang boleh dipercayai, ada dikaitkan sedikit dengan Syiah dan banyak menukilkan riwayat yang mursal. - Taqrib Al-Tahzib, jilid 1 halaman 240, nombor 2380.
Selain itu, beberapa ulama Sunni yang diterima di sisi Ahlusunnah seperti Ibnu Sa`ad di dalam Thabaqat Al-Kubra, Tabari di dalam Tarikhnya, Abul Faraj Isfahani di dalam Maqatil Al-Talibin, Ibnu Sama`un Baghdadi di dalam Al-Amali, Ibnu Athir Al-Juzri di dalam Al-Kamil Fi Tarikh, Damiri di dalam Hayat Al-Hayawan Al-Kubra, Ibnu Al-Dimasqi di dalam Jawahir Al-Mathalib dan lain-lain lagi menukilkan bahawa tatkala sampai berita kematian Ali bin Abi Talib kepada `Aisyah, beliau membaca syair ini sebagai tanda gembira:
وذهب بقتل علي عليه السلام إلى الحجاز سفيان بن أمية بن أبي سفيان بن أمية بن عبد شمس فبلغ ذلك عائشة فقالت:
فأَلقتْ عَصاها واستقرَّ بها النَّوى كما قرَّ عيناً بالإيابِ المُسافِرُ
الزهري، محمد بن سعد بن منيع ابوعبدالله البصري (متوفاى230هـ)، الطبقات الكبرى، ج3، ص40، ناشر: دار صادر – بيروت؛
الطبري، أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب (متوفاى310)، تاريخ الطبري، ج3، ص159، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت.
الاصفهاني، أبو الفرج علي بن الحسين (متوفاى356هـ)، مقاتل الطالبيين، ج1، ص11، طبق برنامه الجامع الكبير
ابن سمعون البغدادي، أبو الحسين محمد بن أحمد بن إسماعيل بن عنبس (متوفاى387هـ)، أمالي ابن سمعون، ج1، ص43، طبق برنامه الجامع الكبير.
ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاى630هـ) الكامل في التاريخ، ج3، ص259، تحقيق عبد الله القاضي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة الثانية، 1415هـ.
الدميري المصري الشافعي، كمال الدين محمد بن موسى بن عيسى (متوفاى808 هـ)، حياة الحيوان الكبرى، ج1، ص75، تحقيق: أحمد حسن بسج، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان، الطبعة: الثانية، 1424 هـ - 2003م.
الدمشقي الباعوني الشافعي، أبو البركات شمس الدين محمد بن أحمد (متوفاى871 هـ)، جواهر المطالب في مناقب الإمام علي بن أبي طالب ( ع )، ج2 ص 104، تحقيق: الشيخ محمد باقر المحمودي، ناشر: مجمع إحياء الثقافة الاسلامية ـ قم، الطبعة: الأولي، 1412هـ
Sufyan ibnu Umayyah bin Abi Sufyan bin Umayyah bin Abdu Sham membawa berita terbunuhnya Ali (a.s) ke Hijaz. Ketika berita ini sampai kepada Aisyah, beliau mengatakan:
Dia meletakkan tongkatnya, gembira dan senang. Sebagaimana gembiranya musafir yang pulang.
Rujukan: Al-Tabaqat Al-Kubra, jilid 3 halaman 40; Tarikh Al-Tabari, jilid 3 halaman 159; Maqatil Al-Talibin, jilid 1 halaman 11; Amali Ibnu Sama'un, jilid 1 halaman 43 (Software Al-Jami' Al-Kabir). Al-Kamil Fi Tarikh, jilid 3 halaman 259; Hayat Al-Hayawan Al-Kubra, jilid 1 halaman 75; Jawahir Al-Matalb Fi Manaqib Al-Imam Ali bin Abi Talib jilid 2 halaman 104.
Ini adalah bait syair dari zaman Jahiliyah yang masih digunakan untuk menyatakan kelegaan dari kesusahan, kesulitan dan banyak masalah.
Perkataan meletakkan tongkat adalah metafora mengenai ketenangan hati. Apabila hati dan fikiran seseorang manusia mencapai kelegaan dan ketenangan, ia menggunakan perkataan “القى عصاه”.
Berdasarkan syair ini, hakikatnya Aisyah mengucapkan bahawa perasaan dan hati beliau tenang setelah mendapat khabar tentang Ali. Dadanya menjadi lapang dan fikirannya senang. Kerana beliau sentiasa menunggu berita seperti ini bagaikan orang yang menunggu musafir di mana kedatangan musafir menyebabkannya gembira dan hatinya tenang?!
Perseteruan Aisyah terhadap Amirul Mukminin (a.s) tidak hanya bertumpu pada perang Jamal dan setelahnya. Sahih Al-Bukhari dan Sahih Sittah yang lain menyebut bahawa kebencian Aisyah sampai ke peringkat tidak mahu menyebut nama Ali bin Abi Talib:
حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى قَالَ أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ قَالَ أَخْبَرَنِى عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَتْ عَائِشَةُ لَمَّا ثَقُلَ النَّبِىُّ - صلى الله عليه وسلم - وَاشْتَدَّ وَجَعُهُ اسْتَأْذَنَ أَزْوَاجَهُ أَنْ يُمَرَّضَ فِى بَيْتِى فَأَذِنَّ لَهُ، فَخَرَجَ بَيْنَ رَجُلَيْنِ تَخُطُّ رِجْلاَهُ الأَرْضَ، وَكَانَ بَيْنَ الْعَبَّاسِ وَرَجُلٍ آخَرَ. قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لاِبْنِ عَبَّاسٍ مَا قَالَتْ عَائِشَةُ فَقَالَ لِى وَهَلْ تَدْرِى مَنِ الرَّجُلُ الَّذِى لَمْ تُسَمِّ عَائِشَةُ قُلْتُ لاَ. قَالَ هُوَ عَلِىُّ بْنُ أَبِى طَالِبٍ.
البخاري الجعفي، ابوعبدالله محمد بن إسماعيل (متوفاى256هـ)، صحيح البخاري، ج 1 ص 83، ح195، كِتَاب الْوُضُوءِ، بَاب الْغُسْلِ وَالْوُضُوءِ في الْمِخْضَبِ وَالْقَدَحِ وَالْخَشَبِ وَالْحِجَارَةِ ؛ ج 1 ص 236، ح634، كتاب الْجَمَاعَةِ وَالْإِمَامَةِ، بَاب حَدِّ الْمَرِيضِ أَنْ يَشْهَدَ الْجَمَاعَةَ ؛ ج 2 ص 914، ح2448، كِتَاب الْهِبَةِ وَفَضْلِهَا، بَاب هِبَةِ الرَّجُلِ لِامْرَأَتِهِ وَالْمَرْأَةِ لِزَوْجِهَا ؛ ج 5 ص 2160، ح5384، كِتَاب الطِّبِّ، بَاب اللَّدُودِ، تحقيق د. مصطفي ديب البغا، ناشر: دار ابن كثير، اليمامة - بيروت، الطبعة: الثالثة، 1407 - 1987.
النيسابوري القشيري، ابوالحسين مسلم بن الحجاج (متوفاى261هـ)، صحيح مسلم، ج 1 ص 312، ح418، كِتَاب الصَّلَاةِ، بَاب اسْتِخْلَافِ الْإِمَامِ إذا عَرَضَ له عُذْرٌ من مَرَضٍ وَسَفَرٍ، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.
Ubaidullah bin Abdillah berkata: Aisyah berkata: Ketika Nabi (s.a.w) sakit keras, baginda meminta izin daripada para isterinya untuk dirawat di rumahku. Maka mereka mengizinkan. Baginda keluar dengan di papah oleh dua lelaki dengan kakinya terseret di tanah. Lelaki itu ialah Ibnu Abbas dan seorang yang lain. Ubaidullah berkata: Saya menyebut ucapan Aisyah kepada Ibnu Abbas, maka beliau berkata kepada saya: Apakah engkau tahu siapakah lelaki yang tidak disebut namanya oleh Aisyah? Jawabku: Tidak. Ibnu Abbas menjawab: beliau ialah Ali bin Abi Talib. - Sahih Muslim, jilid 1 halaman 312.
Ibnu Hajar Al-Asqalani di dalam Fathul Bari dan Badruddin di dalam Umdatul Qura mensyarahkan riwayat ini dengan mengatakan:
قوله قال هو على بن أبى طالب زاد الإسماعيلى من رواية عبد الرزاق عن معمر ولكن عائشة لا تطيب نفسا له بخير ولابن إسحاق في المغازي عن الزهري ولكنها لا تقدر على أن تذكره بخير.
العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاى852 هـ)، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج 2 ص 156، تحقيق: محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة - بيروت.
العيني الغيتابي الحنفي، بدر الدين ابومحمد محمود بن أحمد (متوفاى 855هـ)، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج 5 ص 192، ناشر: دار إحياء التراث العربي – بيروت.
Kata-kata yang dinukilkan oleh Al-Bukhari: “قال هو على بن أبىطالب”, telah ditambah oleh Al-Ismaili daripada riwayat Abdul Razzaq, daripada mu`ammar. Namun Aisyah tidak senang hati dengan Ali. Ibnu Ishaq di dalam Al-Maghazi menukilkan daripada Al-Zuhri bahawa Aisyah tidak terdaya menyebut beliau (Ali) dengan kebaikan. - Al-`Asqalani Al-Syafie, Fathul Bari Syarh Sahih Al-Bukhari, jilid 2 halaman 156; Umdatul Qari Syarh Sahih Al-Bukhari, jilid 5 halaman 192.
Ahmad bin Hanbal juga menukil riwayat ini dengan menambah:
وَلَكِنَّ عَائِشَةَ لاَ تَطِيبُ له نَفْساً.
مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج 6، ص 228، ح25956
Namun jiwa Aisyah tidak berbahagia terhadapnya (tidak suka kepadanya). - Musnad Al-Imam Ahmad bin Hanbal, jilid 6 halaman 228.